Solliciteren doe je zo

Economen en politici zijn het erover eens, de economie trekt aan en Europa en de wereld klimmen langzaam uit een recessie. Kortom de winter is voorbij en het voorjaar is op komst. Voor veel mensen tijd om een grote voorjaarsschoonmaak te houden. Tenminste op professioneel vlak dan wel te verstaan. Als het aantal banen groeit en de werkeloosheid langzaam daalt, nemen de kansen ook toe om een leuke nieuwe baan te bemachtigen. Een prima moment om eens te solliciteren naar die droombaan die de afgelopen jaren maar niet beschikbaar kwam. Maar hoe pak je dat aan? Wat is belangrijk? Waar moet je op letten? Hoe wordt je geselecteerd voor een interview?

Senior Manager

Vanuit mijn rol als senior manager in een R&D afdeling van een groot petrochemisch bedrijf, die ook in een recessie behoorlijk groeide, heb ik heel wat sollicitanten mogen selecteren en interviewen. Ik heb dan ook heel wat verschillende mensen van alle windstreken van deze aarde en met heel diverse stijlen voorbij zien komen. Dankzij deze ervaring gekoppeld met interne opleidingen tot het uitbreiden van mijn “effectieve interview vaardigheden” heb ik inmiddels een redelijk gevoel ontwikkeld voor wat effectief is tijdens een sollicitatie en wat niet. En deze ervaring wil ik graag met jullie in deze blog delen middels wat eenvoudige tips en pointers in de hoop jullie kansen tot het landen van je droombaan te vergrootten. Grofweg kun je een sollicitatie opdelen in drie belangrijke onderdelen, de sollicitatie (de aanbieding, bekendmaking van interesse), het interview en de afronding (aanname of afwijzing). Voor alle fases van het proces zijn hele boeken geschreven. Dat was ik in deze blog niet van plan. Maar in plaats daarvan wil ik graag wat praktischer houden door wat specifiek advies te geven voor iedere fase.

Uitgenodigd worden

Een van de grootste hordes om te nemen bij een sollicitatie is niet het interview zelf, maar uitgenodigd worden. Je Curriculum Vitae en begeleidende brief moet je eigenlijk dan ook voornamelijk zien als een visitekaartje of een reclamebord. Ze moeten verzorgd zijn, relevante informatie bevatten en eigenlijk een beetje opvallend zijn zonder irritant over te komen. De beste analogie is een goede reclame op TV. Een goede reclame is verzorgd, laat de goede kanten van een product zien, houd de aandacht en nodigt uit om het product eens wat nader te bekijken. Naar mijn mening en ervaring vertaalt dit zich in je CV en begeleidend schrijven concreet in de volgende tips:

Sollicitatiebrief:

Kort maar krachtig:

Met een standaard brief opmaak, niet meer dan 1 kant van een A4tje. Recruiters en managers hebben het doorgaans veel te druk om veel pagina’s te lezen. Als je jezelf niet kunt aanprijzen op 1 A4tje, zal hun aandacht snel verslappen.

Een goede begeleidende brief moet 3 delen bevatten:

1. De inleiding met daarin waarom je in de vacature geïnteresseerd bent. 2. Je motivatie waar je uitlegt waarom je denkt een goede fit te hebben met de vacature. 3. Het slot met daarin een bevestiging van je interesse, een aankondiging naar bijgevoegd CV en documenten en een uitnodiging/bereidwilligheid om meer nader uit te leggen in een persoonlijk gesprek.

Verzorging:

Voorkom type- en spelfouten. Ofschoon je echt niet afgewezen zult worden op een enkel typefoutje, belandt een slordig geschreven sollicitatiebrief veel sneller op de aflegstapel dan een nette brief. Zeker als een bedrijf twijfelt of ze je willen uitnodigen of niet, kan de verzorging van je brief plots een doorslaggevend effect hebben. Immers als iemand nog niet eens de moeite neemt om even een spellingschecker los te laten op een brief, waarom zouden we ons dan de moeite voor deze kandidaat doen?

Leg iets van de vacature, maar ook jezelf in de brief:

Als je unieke vaardigheden hebt die passen bij de vacature waarop je solliciteert, waarom zou je ze dan niet vermelden? Beschrijf ook kort je karakter en waarom je goed zou passen bij het bedrijf. Bijvoorbeeld: “Ik ben ervan overtuigd dat ik met mijn energie en enthousiaste, open communicatiestijl, gekoppeld aan 10 jaar sales ervaring, een goede kandidaat kan zijn voor de door u opengestelde vacature.”

Het CV

Lay-out.

Bij het opstellen van een CV is de lay-out erg belangrijk. Zorg voor een rustig, gemakkelijk te lezen CV. Een goed CV bevat de volgende onderdelen in min of meer dezelfde volgorde: Persoonlijke gegevens, werkervaring (meest recentelijke eerst en dan teruglopend in de tijd), studies/opleidingen (meest relevante eerst en dan teruglopend in de tijd), additionele ervaringen en opleidingen/cursussen, talen, computer vaardigheden, hobby’s en eventuele referenties. Bij CVs in een technische/wetenschappelijke richting worden ook vaak nog publicaties en conferenties genoemd.

Persoonlijke kenmerken/highlights.

Persoonlijk vind ik het heel prettig om aan het begin van een CV iets meer van de persoonlijke kenmerken van een sollicitant te zien. De highlights zijn bij uitstek geschikt om een aantal zaken uit je CV die je relevant voor de functie vindt, naar voren te brengen als een soort korte samenvatting.

Voeg een recentelijke foto toe.

Ik heb bij mezelf moeten constateren dat het toevoegen van een foto in het CV een positief effect heeft. Een gezicht bij de persoon hebben wordt als prettig ervaren en je hebt dan ook een klein streepje voor over iemand die dat niet gedaan heeft.

Verzorging:

Net zoals bij de sollicitatiebrief, moet ook bij je CV de verzorging uitstekend zijn. Echter een CV wordt geacht volledig te zijn. Dus deze mag gerust meerdere pagina’s zijn als hiermee de ervaring van de sollicitant op een goede manier gereflecteerd wordt.

Blijf bij de waarheid.

Natuurlijk raad ik je aan je zo goed mogelijk te verkopen bij het schrijven van je CV en brief. Echter, mijn advies is ook, blijf bij de waarheid. Een enorm verbloemde (lees: gelogen) brief en CV zorgen er misschien voor dat je op gesprek uitgenodigd wordt, maar een getrainder interviewer prikt daar meestal vrij snel doorheen. En daarna zijn je kansen bij dit bedrijf waarschijnlijk geheel verkeken.

Jezelf aanprijzen

Ik zou zo nog een hele tijd door kunnen gaan met het geven van meer tips en pointers, maar het feit is dat sollicitatiebrief en CV alleen maar moeten uitnodigen tot het aandachtig lezen van je vaardigheden en ervaringen. En als deze een fit zijn met de vacature-eisen, is de kans dat je uitgenodigd wordt redelijk groot. Overigens, misschien als laatste opmerking m.b.t. het onderwerp uitgenodigd worden voor een sollicitatiegesprek. Bestaande persoonlijke contacten wegen vaak nog zwaarder dan een goed geschreven CV en brief. Als er al iemand binnen het bedrijf waar je solliciteert, werkt, dan helpt het zeker als deze persoon je kan aanprijzen bij de recruiter en aannemend manager. Dus schroom je niet je netwerk zo effectief mogelijk te gebruiken.

Het interview:

Als je je kaarten goed gespeeld hebt, heeft het bedrijf in kwestie je hopelijk uitgenodigd voor een formeel sollicitatiegesprek. Nu gaat het erom waar te maken wat je in je CV en brief als visitekaartje aangeprezen hebt. Hoe kun je dit het beste aanpakken? Wat moet je doen, wat moet je zeker niet doen? Uit ervaring ben ik van mening dat de volgende tips wellicht helpen bij het voorbereiden op het gesprek:

Kleding:

De eerste vraag die mensen zich vaak stellen, is wat doe ik aan? Word ik geacht mezelf in kostuum of mantelpakje te hijsen, of mag een jeans ook gewoon. Het antwoord op deze vraag is natuurlijk afhankelijk van de rol waarnaar je solliciteert. Voor een baan als vakkenvuller hoef je zeker geen driedelig kostuum aan te trekken, maar als advocaat bij een prestigieuze firma is een goed gesneden kostuum misschien wel een must. Welke keuze je ook maakt, hier geldt ook dat een goede verzorging altijd een juiste insteek is. Schone kleding, een verzorgd uiterlijk en een frisse geur worden door iedereen gewaardeerd. Voor iedereen die denkt dat extra sexy, kleding zal helpen bij een interview, zou ik je adviseren jezelf de volgende vraag te stellen. Wil je graag aangenomen worden om hoe aantrekkelijk je potentiele nieuwe baas je vindt, of liever op basis van je capaciteiten? Persoonlijk, ongeacht mijn persoonlijke voorkeur, vind ik te uitdagende kleding eerder getuigen van een gebrek aan professionaliteit en dus niet direct bevorderend in het gesprek.

Ben op tijd.

Een klassieker bij goed solliciteren.

Bereid je goed voor.

Zorg ervoor dat je wat algemene feiten van het bedrijf waarnaar je solliciteert kent. Niet alleen toont dit interesse (en managers weten dat motivatie de belangrijkste factor voor succes is) het geeft je ook wat gesprekstof en achtergrond om eventuele vervelende vragen te kunnen beantwoorden. Bedenk ook alvast wat antwoorden voor wat redelijk standaard sollicitatievragen zoals: Waar zie je jezelf over 10 jaar? Wat zijn je sterke kanten? Waar heb je nog ontwikkelpunten? Als je deze vragen een beetje goed voorbereid hebt, kun je zelfs je minder positieve kanten, wanneer gevraagd, een positieve draai geven.

Beantwoord vragen met sterke voorbeelden uit je verleden.

Als het aankomt op menselijk gedrag geldt dat “in het verleden getoond gedrag de beste voorspeller is voor toekomstig gedrag.” Daarom helpt het als je ervaringen toelicht met voorbeelden uit je verleden. Dus i.p.v. beweren dat je een uitstekende projectleider bent, is het sterker te zeggen dat je in het afgelopen jaar 3 projecten op tijd en binnen budget hebt afgerond na volledige tevredenheid van je manager.

Blijf kalm en blijf jezelf.

Uiteindelijk is een bedrijf vaak op zoek naar een arbeidsbetrekking van langere duur. Blijf daarom vooral jezelf en probeer je niet anders voor te doen dan je bent. Maak je ook geen zorgen als je wat zenuwachtig bent voor of tijdens het gesprek. Het enige signaal dat je uitzendt naar de interviewer is dat je het belangrijk vindt. Een ervaren interviewer zal vaak middels een leuke anekdote of met wat luchtig gebabbel het ijs wel voor je breken.

En ook in deze rubriek kan ik de lijst van tips bijna eindeloos maken. Echter het belangrijkste is om je voor ogen te houden dat een sollicitatiegesprek als een soort verloving is. Twee partijen komen bij elkaar om te onderzoeken of een huwelijk een goede deal zou zijn voor beide partijen. Eerlijkheid en oprechtheid zullen je ook in een arbeidsbetrekking het beste dienen. Dus mocht je na een goed gesprek waarin je vragen naar eer en geweten beantwoord hebt en jezelf zo goed mogelijk verkocht hebt, toch het gevoel hebben dat de klik er niet is, niet getreurd. Zie het als een ervaring en leer ervan. Nieuwe ronde, nieuwe kansen.

De afronding, aanname of afwijzing:

Afhankelijk van het type sollicitatie, kunnen er meerdere rondes plaats vinden. Meestal bestaat het interview uit een gesprek waarin de wederzijdse match getoetst wordt waarnaar besloten wordt voor of tegen aanname. Echter het kan ook zijn het aantal sollicitanten zo groot was dat een tweede ronde nodig is. Hoe dan ook een uitnodiging voor een tweede gesprek is meestal een heel goed teken. Dus wat doe je bij een positief bericht? En wat bij een afwijzing? Ook hier heb ik wat tips die mogelijk je kansen vergroten om een goede deal uit de sollicitatie te slepen of in ieder geval iets geleerd te hebben voor een volgende poging.

Salaris onderhandeling.

In het meest positieve geval heb je de baan binnengesleept. Bij veel gevallen betekend dit aanstelling tegen een vooraf bepaald salaris. In andere gevallen begint nu de onderhandelingsronde. Kom in ieder geval goed beslagen ten ijs. Zorg ervoor dat je exact weet wat je vorige jaarsalaris was en welke vooruitzichten op salarisgroei je hebt. Stel redelijke eisen. Aan de bovengrens van een redelijke eis zitten heeft een grotere kans van slagen dan onredelijk hoog inzetten. Verder is de salarisonderhandeling natuurlijk onderhevig aan heel veel factoren en dus moeilijk te voorspellen.

Opzegtermijn.

Dit is waarschijnlijk al ter sprake gekomen bij je sollicitatiegesprek. Maar zorg ervoor dat je opzegtermijn bij je vorige werkgever bekend is. Deze vraag mag je verwachten als je vanuit een bestaande functie solliciteert en antwoord hierop vergemakkelijkt het aanname proces.

Een afwijzing. En nu?

Afwijzingen zijn natuurlijk nooit leuk. Maar hoe kun je er nu het beste mee omgaan? Mijn advies is om hoe dan ook even in contact te treden met het bedrijf en te vragen naar de reden waarom men je niet heeft aangenomen. Als het antwoord is dat je niet voldoet aan een kritische functie-eis, dan had je er toch niets aan kunnen doen. Maar mocht het iets anders zijn, kun je met de feedback van het bedrijf je in ieder geval beter voorbereiden op de volgende sollicitatie. Ook wordt vanuit het bedrijf een verzoek om feedback gezien als een positieve eigenschap en kan het je kansen op een volgende poging in ieder geval niet schaden.

Droombaan

Hoe je ook besluit om de sollicitatie naar je droomfunctie aan te pakken, ik hoop van harte dat deze adviezen en ervaringen je helpen bij je voorbereiding voor die ene grote, spannende stap. Mocht je nog wat meer adviezen willen hebben mail mij dan gerust, ook berichtjes onder dit artikel worden aandachtig gelezen en via Social Media ben ik natuurlijk ook bereikbaar voor eventuele (sollicitatie)vragen.

SUCCES!